Sử 8 Lý thuyết Kết nối tri thức Bài 3: Cách mạng công nghiệp (nửa sau thế kỉ XVIII - giữa thế kỉ XIX)

Cách mạng công nghiệp, xuất hiện từ giữa thế kỉ XVIII, đã thay đổi toàn diện bức tranh kinh tế và xã hội, bắt đầu từ Anh và lan rộng sang châu Âu và Mỹ.

Cách mạng công nghiệp ở Anh

Cách mạng công nghiệp đầu tiên nổi bật tại Anh nhờ vào sự tích lũy vốn đầu tư, sự phát triển của công nghệ và sự sẵn có của lao động.

• Năm 1764, máy kéo sợi do James Hargreaves phát minh (Gien-ni), đánh dấu sự chuyển mình trong ngành dệt.
• Năm 1769, Richard Arkwright phát minh máy kéo sợi chạy bằng sức nước, thành lập xưởng dệt đầu tiên tại Manchester vào năm 1771.
• Năm 1784, James Watt phát minh máy hơi nước, mở đường cho sự phát triển của các nhà máy trên diện rộng.
• Năm 1785, Edmund Cartwright phát minh máy dệt cơ, làm tăng gấp 39 lần tốc độ sản xuất.
• Năm 1814, George Stephenson chế tạo đầu máy xe lửa hơi nước.
• Năm 1825, Anh khai trương đoạn đường sắt đầu tiên nối Manchester và Liverpool.
• Đến năm 1850, Anh đã xây dựng được khoảng 10,000km đường sắt.

Cách mạng công nghiệp đã biến Anh từ một nền kinh tế nông nghiệp thành một trong những trung tâm công nghiệp phát triển nhất thế giới, được biết đến với tên gọi "công xưởng của thế giới".

Lan rộng của cách mạng công nghiệp

Ảnh hưởng của cách mạng công nghiệp Anh nhanh chóng lan rộng sang châu Âu và Mỹ:

• Ở Pháp, cách mạng công nghiệp bắt đầu từ năm 1830, giúp kinh tế nước này phát triển mạnh mẽ.
• Ở Đức, sau khi thống nhất đất nước, cách mạng công nghiệp bắt đầu từ những năm 1840, đẩy nhanh tốc độ phát triển kinh tế.
• Ở Mỹ, sự phát triển công nghiệp bắt đầu từ những ngành công nghiệp nhẹ có liên hệ mật thiết với Anh.
• Mỹ cũng đóng góp vào cách mạng công nghiệp toàn cầu với các phát minh như máy tách hạt bông (1793) và máy thu hoạch bông (1831), nâng cao năng suất lao động.

Tác động của cách mạng công nghiệp đối với sản xuất và xã hội

Cách mạng công nghiệp đã tăng đáng kể năng suất lao động, thúc đẩy sự phát triển kinh tế và dẫn đến sự hình thành nhiều khu công nghiệp và các thành phố lớn.Nó đã thay đổi xã hội từ một xã hội nông nghiệp sang một xã hội công nghiệp, đồng thời tạo ra hai tầng lớp chính: tầng lớp tư sản và tầng lớp vô sản.

• Tầng lớp tư sản nắm giữ quyền lực và giàu có trong xã hội.
• Tầng lớp vô sản, tức công nhân, phải đối mặt với sự áp bức và bóc lột.

Cách mạng công nghiệp cũng gây ra các vấn đề như ô nhiễm môi trường, bóc lột lao động phụ nữ và trẻ em, và cạnh tranh để chiếm giữ các thuộc địa.